امروزه تغذیه کودک با شیر مادر در تمام دنیا از اهمیت بالایی برخوردار است. برای همه به اثبات رسیده که شیر مادر تنها غذای کودک تا شش ماهگی و همچنان غذای اصلی او تا دو سالگی به‌شمار می‌رود. برای جلب توجه همگانی، رویدادی در تقویم جهانی به نام «هفته جهانی شیردهی» به همت نهادی با نام «اتحاد جهانی برای اقدام شیردهی» (World Alliance for Breastfeeding Action) به ثبت رسید. از سال ۱۹۹۲ شروع شد و هم‌اکنون در ۱۲۰ کشور عضو یونیسف به اجرا درمی‌آید. این رویداد همه ساله از اول تا هفتم ماه اوت ادامه دارد و هدف آن ترویج فرهنگ شیردهی است.

بد نیست بدانید که قانون کار در بسیاری از کشورها از جمله ایران، برای حمایت از مادران شیرده شاغل قوانین مشخصی دارد. و اجرای آن برای کارفرما الزامی است. این قوانین به‌شکل عمومی و صریح در اختیار کارگر و کارفرما قرار گرفته که امکان دسترسی به آن در وب‌سایت رسمی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی فراهم است.

متنی که در ادامه مشاهده می‌کنید نقل قول از وب‌سایت وزارتخانه مذکور درباره قوانین مربوط به مادران شیرده شاغل است. این قانون در بخش هفتم پرسش‌های متداول مربوط به شرایط کار ذکر شده.

ماده ۷۸

در کارگاه‌هایی که دارای کارگر زن هستند کارفرما مکلف است به مادران شیرده تا پایان دو سالگی کودک، پس از هر سه ساعت، نیم ساعت فرصت شیر دادن بدهد. این فرصت جزو ساعات کار آنان محسوب می‌شود و همچنین کارفرما مکلف است متناسب با تعداد کودکان و با در نظر گرفتن گروه سنی آنها مراکز مربوط به نگهداری کودکان (از قبیل شیرخوارگاه، مهد کودک و…) را ایجاد نماید.

تبصره – آئین نامه اجرایی ضوابط تاسیس و اداره شیرخوارگاه و مهد کودک توسط سازمان بهزیستی کل کشور تهیه و پس از تصویب وزیر کار و امور اجتماعی به مرحله اجرا گذاشته می‌شود.

آیا مادری که به فرزند خود شیر می‌دهد و قانونا هر ۳ ساعت، نیم ساعت فرجه برای شیر دادن دارد می تواند از این حق استفاده نکند و بجای آن مثلا اضافه کاری بگیرد؟

نحوه استفاده مادران شیرده از فرجه تعیین شده برای شیر دادن فرزندان به همان ترتیبی است که در ماده ۷۸ قانون کار پیش بینی شده است و در خواست مادران شیرده مبنی بر عدم استفاده از این حق و اضافه نمودن آن به مرخصی استحقاقی سالانه و یا تبدیل آن به وجه نقد و همچنین منظور داشتن آن به عنوان اضافه کاری با روح حاکم بر ماده قانونی مذکور و فلسفه وجودی برقراری امتیاز مزبور برای شیردادن فرزندان مغایرت دارد.

آیا با وجود تصویب قانون ترویج تغذیه با شیر مادر حمایت از مادران در دوران شیردهی، مقررات مربوط به زایمان در قانون کار و تامین اجتماعی کماکان قابل اجرا است؟

در مواردی که قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران در دوران شیردهی، قانون کار و یا قانون تأمین اجتماعی را نقض کرده باشد استناد مراجع حل اختلاف به مواد منسوخ مسلما فاقد وجهه قانونی خواهد بود. بدیهی است در موارد عدم مغایرت قوانین اخیر الذکر با قانون یاد شده مقررات قبلی همچنان لازم الرعایه خواهند بود.

آیا فرجه ای که جهت شیردهی فرزند برای مادران پیش بینی شده با استفاده از مزد و مزایاست و این مدت جزو سابقه کار آنان منظور می گردد؟

مطابق ماده ۷۸ قانون کار مادرانی که فرزندان خود را شیر می‌دهند کارفرما مکلف است پس از هر ۳ ساعت، نیم ساعت به آنان تا پایان دو سالگی فرجه شیردادن بدهد. ضمناً این فرجه‌ها با استفاده از مزد و مزایا بوده واز هر نظر جزو سابقه کار مادران منظور خواهد شد.

آیا مادرانی که فرزندان دوقلو یا بیشتر دارند و به آنان شیر می‌دهند فرجه شیردهی بیشتری برای آنها در نظر گرفته شده است؟

مقررات مربوط به شیردهی کودکان همان است که در ماده ۷۸ قانون کار پیش‌بینی شده است. یعنی فرجه نیم ساعته برای هر ۳ ساعت کار و این مراتب در مورد مادران شاغلی که فرزندان دوقلو یا بیشتر دارند نیز جاری می‌شود.

این موارد برخی از مهمترین نکات درباره قوانین مربوط به مادران شاغل شیرده در قانون کار ایران است. طبیعتا کارفرمایان در بخش‌های دولتی و خصوصی ملزم به رعایت آن هستند و چنانچه فردی مشمول این قوانین می‌شود اما فعل قانون در رابطه با وی اجرا نمی‌شود حق پیگیری آن را از مراجع مربوطه دارد.